Bebekler, aslında doğumdan itibaren öğrenmeye başlar. Bakar, görmeyi öğrenir; duyar, dinlemeyi öğrenir; dokunur, hissetmeyi öğrenir daha neler neler… Kontrolsüz, refleks hareketlerin yerini bilinçli hareketlere bıraktığı, beyin geliştikçe kontrollü hareket ve davranışların arttığı bir gelişim sürecidir bebeklik. Başa dönersek, bebekler çeşitli hareketleri yapmak için vücutlarını nasıl kullanacaklarını öğrenmeye ihtiyaç duyarlar. İşte bu öğrenme süreci “motor gelişimi” sürecidir.
Her bebeğin kendine has gelişim süreci yaşaması olağandır. Ancak gelişimi takip etmeli ve akranlarından çok geri kalıp kalmadığını gözlemlemeli. Gelişim zaman çizelgesine uymuyorsa panik yapmayın. Örneğin; prematüre çocuklar diğer bebeklerle aynı oranda kas gücü ve gelişimine sahip olmayabilirler. Bu nedenle motor becerilerde gecikme olması normaldir. Bebeklerin konuşmada ya da söyleneni kavramada geride kalmaları ise tekrarlayan kulak enfeksiyonları nedeniyle meydana gelen geçici işitme kaybı sebebiyle olabilir. Öncelikle çocuğunuzun gelişiminde gözlemlediğiniz gerilikleri doktorunuzla görüşün.
Bebeklerin ay ay motor gelişim süreci de artarak değişen bir tablo izler. İşte size aylara göre bebeklerin yaşadığı genel motor gelişimi;
Bir Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler davranışları doğdukları andan itibaren birer reflekstir aslında. Beyin ve sinir sistemi gelişimi ile refleks hareketleri de değişir. Doğumdan bir aylık sürecin sonuna kadar bebek refleks hareketleri aslında hepimizin gözlemlediği hareketlerdir.
- Başını kısa süreliğine kaldırır.
- Yattığı yerde başını sağa ya da sola çevirir.
- Ellerini yumruk yapar.
- Yakalama refleksi ile güçlü bir kavrama yapar.
- Önünde hareket eden cisimleri 45 derecelik bir açıya kadar takip eder.
İki Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
İkinci ayın içerisinde bebeklerin anlık hareketleri yerini daha tutarlı ve bilinçli hareketlere bırakır. Başını kontrol etme çabasıyla bilinçli hareketleri hissetmeye başlarsınız.
- Yüzüstü yattığında başını 45 derecelik açıyla kaldırabilir.
- İlk ayda görülen kavrama refleksi azalır.
- Otururken başı öne eğilir.
Üç Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler üçüncü ayında daha da bilinçlenir ve yüzüstü yatarken başını ve göğsünü kollarıyla destekleyerek kaldırmaya başlar. Özellikle el ve kol hareketleri üçüncü ayda hızla gelişir. Ellerini yumruk halinde tutmak yerine nesnelere tutar. Ellerini keşfeder ve ağzına götürür.
- Ayakta durması için koltuk altlarından tutulduğunda bacaklarına dengeli ağırlık verir.
- Yüzüstü yatarken başını ve omuzlarını 45 ile 90 derece arası kaldırır.
- Nesnelere uzanamasa da onları tutar.
Dört Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler dördüncü aylarında yatakta yalnız bırakmaya gelmez. Çünkü; yatarken yuvarlanarak dönmek bu dönemde başlar. Başını rahatça döndürmeye, daha rahat kontrol etmeye başlar, boyun kasları gelişir.
- Destek yardımıyla oturur.
- Ayakta durması için koltuk altlarından tutulduğunda bacaklarına kontrollü ağırlık verir.
- Baş ve göğüs yüzeyini 90 derecelik bir açıyla kaldırır.
- Nesneleri iki eliyle kavrar.
- Nesnelere ulaşmaya çabalasa da ulaşamaz.
Beş Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Beşinci ayda bebeklerin kasları güçlenmeye devam eder. Önlerinde bulunan eşyaya uzanır, destekle oturmaya devam eder.
- Nesneleri kendi isteğiyle tutar.
- Otururken kafasını dik tutar.
- Yüzüstü yatarken sırtüstü döner.
Altı Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler altıncı ayda emeklemeye başlar. Kol ve bacak kas gelişimi için yüzüstü yatırılarak kendi kendine vücudunu kaldırmasına teşvik edilebilir. Kas gelişimi arttıkça daha rahat emekler.
- Yüzüstü yatarken göğsü kaldırıp ağırlığı ellerine verir.
- Çiğner ve ısırır.
- Sırtüstü yattığında yüzüstü döner.
- Küçük nesneleri kontrollü bir şekilde tutar.
- Nesneleri görmek için pozisyonunu değiştirir.
- Şişeleri tutar.
- Başını çevirip aşağı ve yukarı bakar.
Yedi Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler yedinci ayında desteksiz oturup, oyuncaklara ulaşır ve onları alır. Bardağı kendi tutarak su içer ve bir kaşıkla yemek yer.
- Destek almadan oturur.
- İki eli üzerinde öne doğru eğilir.
- Yüzüstü yatarken elinde bir nesne taşır.
- Eşyayı elleri arasında aktarır.
- Ayakları üzerinde tüm ağırlığını taşır.
Sekiz Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler sekizinci ayda iyice güçlenmeye başlar. Mobilyalardan yardım alarak ayakta durur.
- Desteksiz rahat bir şekilde oturur.
- Kendi ağırlığını taşır ve mobilyalara tutunur.
- Bir nesneye ulaşmak için duruşunu ayarlar.
- Elindeki nesneleri serbest bırakır.
- Uzak nesnelere ulaşır.
Dokuz Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bir elinde oyuncak tutarken emeklerse şaşırmayın, dokuzuncu ayda her şeye hazır olun. Merdivenden yukarı emekleyebileceği için evinizdeki güvenlik önlemlerini arttırmalı a da onu gözünüzün önünden ayırmamalısınız.
- Otururken ayağa kalkar.
- Uzunca bir süre oturur.
- Kullanacağı elini kendi belirler.
- Nesneleri almak için başparmak ve işaret parmağını kullanır.
On Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler onuncu ayı karşılarken ayakta durur ya da çömelir. Ellerinizi tutarak etrafta gezinir. Yürümek için hazırlık yapar.
- Yüzüstü yatarken oturma pozisyonuna geçer.
- Otururken kolayca dengesini sağlar.
- Ayaktayken adım atmak için bir ayağını kaldırır.
Onbir Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebeğiniz tek başına adım atmak için elinizi bırakmayı deneyecek, onu yüreklendirin. Hatta bağımsız olarak yürüyebilir de.
- Mobilya ya da diğer nesnelere tutunarak yürür.
- Nesneleri birbiri ardına kutuya koyar.
- Otururken bir nesneyi almak için tekrar uzanır.
Oniki Aylık Bebeklerin Motor Gelişimi:
Bebekler ilk yaşını karşıladığında genellikle yürür. Kendi başına yemek yer, kitabının sayfalarını çevirir, kendi kıyafetlerini giymeye çalışır.
- Bir eliyle destek alarak yürür.
- Tek başına ayakta durabilir ve ilk adımlarını tek başına atmayı dener.
- Ayakta dururken oturma pozisyonuna geçer.
- İki bloğu üst üste geçirmeye çalışır.
